Yeni Kenevir Yasası Tartışılıyor: Uzmanlardan Uyarılar
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu'nda 3 Temmuz 2025'te kabul edilen "Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" içerisinde yer alan kenevir düzenlemesi gündemdeki yerini koruyor. Bu düzenleme, kenevir üretimi, işlenmesi ve pazarlaması ile elde edilecek tıbbi, sağlık, destek ve kişisel bakım ürünlerinin eczanelerde satışını öngörüyor.
- Kenevirin Tıbbi Potansiyeli
Aslında Eylül 2024'te çıkarılan "İLAÇ ETKİN MADDESİ ÜRETİMİ AMAÇLI KENEVİR YETİŞTİRİCİLİĞİ VE KONTROLÜNE DAİR YÖNETMELİK" ile kenevirin ilaç araştırmaları için kontrollü üretimi başlamıştı. Yeni kanun teklifi ise satışın eczanelerde yapılacağı belirtilse de, kenevirden elde edilecek ilaç dışı ürünlere de erişim sağlayacak.
Türkiye Psikiyatri Derneği Alkol Madde Kullanım Bozuklukları Çalışma Birimi'nin, basın açıklamasına göre, kenevir hammaddeli ilaçlar modern tıpta epilepsi, kronik ağrı, multipl skleroz, kemoterapiye bağlı bulantı-kusma gibi durumlarda kullanılıyor. Bu ilaçlar, hem tıbbi hem de psikoaktif etkileri olan tetrahidrokannabinol (THC) ve sadece tıbbi etki gösteren kannabidiol (CBD) bileşenlerini içeriyor. Dernek, modern tıbbın gelişiminde her türlü tedavi imkanının desteklenmesi gerektiğini vurguluyor.
- Endişeler ve Belirsizlikler
Ancak dernek, kabul edilen yasa taslağının bazı belirsizlikler ve potansiyel endişeler içerdiğini belirtiyor:
* Ürün Nitelikleri ve İçerik Belirsizliği: Kenevir mamullerinin niteliği, içereceği THC ve CBD oranları ile ruhsat endikasyonları henüz net değil.
* Denetim ve Suistimal Riski: Ürünlerin eczanelerde denetimli satılacağı ifade edilse de, kayıt dışı ve sahte ürünlere karşı denetim mekanizması ile yasal yaptırımlar belirsizliğini koruyor. Dernek, bu durumun yasadışı psikoaktif bileşenleri içeren maddelere ilgiyi artırabileceği ve özellikle gençlerde esrarın zararsız veya faydalı olduğu algısını yaratabileceği konusunda uyarıyor.
* Yanlış Algı Oluşumu: Kenevir mamullerinin eczanelerde satılmasının toplumda bu ürünlerin zararsız olduğu yönünde yanlış bir algı oluşturabileceği ve kamuoyunun bilimsel veriler ışığında bilgilendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
* THC Oranı ve Bağımlılık Riski: Yüksek THC içeren preparatların "medikal esrar" adı altında suistimal edilme potansiyeli olduğuna dikkat çekiliyor. Bağımlılık geliştirmiş veya yasal denetim altında olan kişiler için karmaşıklık yaratabileceği ve toksikolojik analizlerde ihtilaflara yol açabileceği belirtiliyor.
* Psikiyatrik Etkiler: Kenevir ve türevlerinin özellikle ergenlik döneminde psikotik bozuklukları tetikleyebileceği ve mevcut psikiyatrik hastalıkları kötüleştirebileceği için reçetelenmede psikiyatrik değerlendirme ve izlem şartının getirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
- Kapsamlı Değerlendirme Çağrısı
Türkiye Psikiyatri Derneği, yasa tasarısının hazırlanma sürecinde kendileri gibi uzman hekim örgütlerinin ve bilimsel kuruluşların görüşlerinin alınmamasının bir eksiklik olduğunu dile getiriyor. Ayrıca, bahsedilen endikasyonlarda kullanım için kanıt düzeyinin sınırlı olması ve risk-yarar dengesinin ülke düzeyinde tartışılmamış olmasının önemli bir eksiklik olduğu belirtiliyor.
Sonuç olarak, dernek, yasa taslağının belirsizlikler içerdiğini ve pratikte sorunlara yol açabileceğini vurguluyor. Kenevir mamullerinin reçetelenmesi ve kullanımı ile bağımlılık ve suistimal riskinin izlenebilmesi için merkezi bir veri tabanında kaydedilmesi ve düzenli olarak analiz edilmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Ayrıca, yasa uygulamaya geçmeden önce başta psikiyatri olmak üzere ilgili tüm uzmanlık alanlarının görüşlerinin alınması ve multidisipliner bir izleme ve değerlendirme sistemi kurulması çağrısında bulunuluyor.